İhlâs Risalesi’nin hususan girişindeki âyetlerin, metnin konusu olan ihlâs ile ne alâkaları vardır?
Özellikle girişte yer alan yedi âyet şöyle: 1. “İhtilâfa düşmeyin; sonra cesaretiniz kırılır, kuvvetiniz elden gider.” (Enfâl, 8:46)
2. “Allah için kıyamda bulunup O’na kulluk edin.” (Bakara, 2:238)
3-4. “Nefsini günahlardan arındıran, kurtuluşa ermiştir. Nefsini günaha daldıran ise hüsrana düşmüştür.” (Şems, 91:9-10)
5-6. “Benim âyetlerimi, az bir dünya menfaatiyle değiştirmeyin.” (Bakara, 2:41)
7. “Şüphesiz nefis daima kötülüğe sevk eder-ancak Rabbim rahmet ederse o müstesna.” (Yusuf Sûresi, 12:53.)
Son âyet hariç diğerleri, girişte yer alırken son âyet ise girişin sonunda yer alır. Bunun da bir hikmeti olmalı!
Muhtemelen mana ve makam itibariyle ilk altı âyet bir konu bütünlüğü sağlar iken son âyet dolaylı anlatım ile aynı konuya işaret ediyor olmalı, Allahu â’lem.
İhlâs Risalesi’nin hedefi; özde ve enfüsî âlemde yapılacak bütün kulluk ve ibadetin sadece, ama sadece Allah emrettiği için yapılması ya da yasakladığı için yapılmaması, sırrının kalb dairesinde yerleştirilmesi ve yaşanmasıdır. Bu hedefin afakî hayata bakan, taşan vasıfları ise uhuvvet ve ittihadın inşa ve ihyasına Allah rızası için gayret etmektir.
Kalb dairesinin tanzimi evvelâ ikna iledir. Bu makamda en amir hüküm Allah’a ait olan âyetlerle sabittir. Mezkûr âyetlerin ikna ve izahı ile iman ve ardından teslim gerekir.
İlk âyet: İhtilâfa düşülmemesini, aksi halde cesaretle beraber kuvvetin kaybedileceğini ifade eder.
İkinci âyet: İbadet, Allah için yapılmalı, der.
Üçüncü ve dördüncüsü: Günahlardan sakınan kurtuluşa, daldıran hüsrana uğrar, der.
Beşincisi, altıncısı: Âyetler, dünyevî menfaat için değiştirilmemeli, der, ancak bu manada sırlar var ve bu âyet iki sefer işlenir.
Yedincisi: Nefsin her nev’i kötülüğünden Allah rızası için çekinin, der.
Şimdi bu yedi âyetteki sırlar ya da Nurlar, İhlâs Risalesi’nin hemen ilk cümlesinde hem dünyevî ve hem de uhrevî işlerin ruhu olacak manalarla şöyle ifade edilir:
“Bu dünyada, hususan uhrevî hizmetlerde en mühim bir esas, en büyük bir kuvvet, en makbul bir şefaatçi, en metin bir nokta-i istinad, en kısa bir tarik-i hakikat, en makbul bir duâ-i mânevî, en kerametli bir vesile-i makasıd, en yüksek bir haslet, en safî bir ubudiyet, ihlâstır.”
Pekâlâ, bir soru da kendimize biz soralım, izninizle: Bu okuduğunuz makalenin, İhlâs Risalesi okumalarının başında değil de giriş kısmının sonunda neşrinin sebebi nedir?
Sebebi şudur:
En manalı ifadelerle telif edilen giriş kısmındaki ihlâs vurgulamalarını nazarınıza takdim ettikten sonra, işte bu cevherler, bahsedilen o âyetlerin bulunduğu hazineden geldiğini ilân için sabrettik, bu vakte tehir ettik.