İnsanlık yaratıcının kuvvet ve kudretinin en küçük müdahalesiyle yerle bir oluyor. İnsanın maddi varlığında güç ve kuvvetinin bir hiç olduğu ilân ediliyor.

Manevi yönü, insanın manevi yönü de aynen bu şekilde. Küçük zannettiği veya nefis, şeytan ve şüphelerin küçük gösterdiği, zayıf ve tesirsiz diye insana kabul ettirdiği ve işlettiği günahlar da kale ve sur zannedilen, kabul ettirilen insanı yıkıyor, altedip yerle bir ediyor.

Bediüzzaman’ın ifadelerinde küçük bir nokta olarak tesmiye edilen bir kara lekecik marifetli günahlar bir de bakmışsınız ki o bembeyaz fıtrî insan hayatından sayfaları karartır, kapkara kaplıyabiliyor…

İnsan eğer iyilikte ve fayda maslahatlı işlerde, amellerde Rabbine inansa, iman etse ve gereğini yani ubudiyetini yerine getirse; kâinat çapında bir kuvvet ve kudreti arkasında hissederek aklıyla, fikriyle dünyevi işlerde de muvaffak olsa; belki Rabbinin ihsan ve ikramına, lütfuna ve keremine mazhar olmuş olabilir.

Bir makinenin bile kemal nokta da çalışabilmesi ve tam verimli olabilmesi için bir derecesi, haddi ve mükemmele ayarlanmış bir sınırı vardır. Öyle de bu insancık, makinecik de eğer imanını elde etse ve bu taklidi imanını; bütün küfür ve şübehata mukavemet edecek, onları mağlup edebilecek şekilde tahkiki derecesine getirebilse işte o zaman yaratılmışlar içerisinde en mükemmel sınır olan ahsen-i takvîme ulaşabilir ve halife-i arz sıfatını elde edebilmek için kâinatı okuyabilecek nazarlara ve adımlara sahip olabilir.

Lafla tahkiki iman olmaz. Tahkiki imanın mahiyetini bilmekle, tahkiki iman yaşanmış olmaz. Kâinattaki yaratılmış her varlığın yaratıcıya itaat ve inkıyadını hayatlarıyla gösterdikleri gibi insanda eğer elde edebilirse tahkiki imanı ve mertebelerini ilmelyakin, aynelyakin ve hakkalyakin ile ubudiyetine muvaffak olur ve insanı arşa çıkmak için kendisine bir değil, binlerce, milyonlarca pencereler açabilir.

Muhatap olabileceğimiz ve nazarlarımıza çarpan şekliyle tahkiki iman sahibiyiz diye nazlı, nazende hallere girenlerin en ufak bir menfaatte ve küçük bir küfri saldırıda; hallerden hallere girmeleri; havf, çekinme ve vesveselere düşmeleri, Allah muhafaza kudsî hizmetleri tatile uğratmaları gösteriyor ki, tahkiki iman değil daha taklidi imanın bile dereceleri, mertebeleri arasındaki gelgittedirler.

Cenab-ı Hak hepimizi imanî eserleri yüzünden değil de derinden ve kendine anlayarak okuyanlardan eylesin inşallah.