Ekonomik sıkıntılar sadece ülkemizin değil, dünyanın ortak derdi. Gelir dağılımında adaleti tesis edebilen ülkelerin sayısı bir elin parmakları sayısınca ancak var. Dünyanın imkânlarını adaletli bir şekilde paylaşamayan insanlığın ‘dünya barışı’nı temin etmesi de mümkün değil.
Farklı şekillerde ifade edilse de esasında dünyada iki görüş hükmediyor: “Önce ekmek” diyenler ve “Önce hürriyet” diyenler. Ekseriyet “Önce ekmek” demiş olsa da son tahlilde “Önce hürriyet” diyenler kazanmış ve kazanacak. Elbette “Önce hürriyet” diyenler çoğu zaman “divane”likle itham edilmiş olsa da tarihî hakikatler değişmez. Şartlar, “Önce hürriyet” diyenleri tasdik etmeye devam ediyor ve edecek.
Ekonomist Mahfi Eğilmez de bir yazısında hukukun üstünlüğüne dikkat çekip şöyle demiş: “Hukukun üstünlüğü ilk ağızda basit iki kelimenin yan yana gelmesiyle oluşmuş bir ifadedir. Buna karşılık hem hukuktan hem de üstünlükten çok daha önemli bir vurguyu ortaya koyar. Hukukun üstünlüğü, temel olarak hukukun bir topluluktaki veya ülkedeki yaygınlığını ve yetkisinin yüksekliğini ifade eder ve en üst düzeyde şöyle ifade edilir: “Fiat iustitia et pereat mundus” (dünya yıkılsa bile adalet yerini bulmalı.) Farklı bir bakışla şöyle de ifade edilebilir: “Fiat justitia ne pereat mundus” (dünyanın yıkılmaması için adalet yerini bulmalı.)”
“Hukuk devleti olmadan demokrasi olmaz” diyen Eğilmez, şöyle devam etmiş: “World Justice Project tarafından dünyanın her ülkesinden akademisyen ve hukukçunun katılımıyla hazırlanan Rule of Law Index (Hukukun Üstünlüğü Endeksi) Türkiye’nin bu alanda ne kadar gerilerde olduğunu ortaya koymaktadır. Rapora göre Türkiye genel olarak hukukun üstünlüğü ilkesi çerçevesinde ölçümlemeye dahil edilen 126 ülke arasında Mozambik ve Myanmar’ın arasında 109. sırada bulunuyor. Arnavutluğun 71., Endonezya’nın 62., Romanya’nın 31. sırada olduğu bu sıralamada Venezuela son sırada, Danimarka, Norveç ve Finlandiya ilk üç sırada yer alıyor. Hükümetin gücünün sınırlandırılması (hukukun üstünlüğü ilkesinin önemli bir alt ilkesi) esas alındığında. (...) Bir ülkede hukukun üstünlüğü yerine üstünlerin hukuku egemense o ülkedeki demokrasi ahbap çavuş demokrasisinden öteye gidemez. Ahbap çavuş demokrasisi geçerliyse o ülkedeki ekonomik sistem de ahbap çavuş ekonomisinden öteye gidemez. Ahbap çavuş ekonomisinin geçerli olduğu ülkelerde bırakın yabancı yatırımcıları yerli yatırımcılar bile yatırım yapmaz. O nedenle Türkiye’nin ekonomik durumundan şikâyet ediyorsak ya da en azından “biz bu duruma lâyık değiliz” diye düşünüyorsak o zaman ülkeyi lâyık olduğu yere çıkarabilmek için ilk olarak hukukun üstünlüğünü sağlamaya yönelik adımları atmamız gerekir.” (Hukukun Üstünlüğü ve Ekonomi, mahfiegilmez.com, 10 Aralık 2019)
Türkiye’yi idare edenlerin ‘hak, hukuk ve adalet’ denildiğinde memnun olmaları icap ederken, tam aksi bir tavır sergileniyor. Keşke, “Ne istiyorsunuz? Dünyanın en büyük ‘adalet sarayları’nı yaptık ya!” tavrı; adaletin tecelli etmesine fayda verseydi. Mevcut sistemin adaleti tam olarak tecelli ettiremediğini onlar da görüyor, ama buna rağmen kararlı adımlar atılabilmiş değil.
Doğru adımlar atılsın ve adalet yerini bulsun, vesselâm.