"Ümitvar olunuz, şu istikbal inkılâbı içinde en yüksek gür sada İslâm'ın sadası olacaktır."

Piyasalar

Kur’ân salihatı neden mutlak bırakıyor?

Şemseddin ÇAKIR
27 Mayıs 2022, Cuma
Bu sorunun cevabı için başta bu terimin anlamını verip izahını yaparak, bilahare meselenin Risale-i Nur’la vuzuha kavuşmasına gayret edelim.

“Salihat”, Bakara Suresi 253. ayette; “iman edenler ve salih amel işleyenler” diye ifade edilir. Demek salih amelin Kur’ânî ifadesinin imanla mühim bir ilişkisi vardır. “Salihat” aynı zamanda Kur’ânî ve ihlaslı işler demektir. İhlaslı işler ise; bir emre, buyurulduğu için uymak demektir. Artık ona dünyevî veya nefsî hiçbir şey engel olamaz. Yani emrin dışında herhangi bir sebebi ona şerik etmek; şifayı zehir etmek gibidir. Onun için bir beyitte:

“Bizim Hüda’ya nidamız rızk için değildir haşa!

Hüda rezzak-ı alemdir rızıksız insan yaratmaz ya! denilmiş 

Bir başka yerde: “Sanma biz bu dünyaya taleb-i devleti cah etmeye geldik. / Biz bu dünyaya bir yar için ‘ah!’ etmeye geldik.”

 Beni hayrete düşüren sözlerden birisi de; Erzincanlı veli Terzi Baba’nın: “Vallahi ben dünya için Allah demem” sözüdür ki; bir insan, bu dünyayı nasıl bu derece ıskalayıp Allah’ın (cc)’ yüce ismini, dünyaya bulaştırmama takvasını gösterebilir? Bu sözü bizzat onun türbesindeki kitabeden okuduktan sonra; onun istiğnasına, salahatına ve ihlâsına hayret etmişimdir. Onun bu fiilinin diğer bir ifadesi; tabiri caizse bâkî elmasları fâni, kırılacak cam parçalarına feda etmemektir. Demek fâniyi bâkîye bulaştırmak adeta; “altın çekiçle taş yontmak” gibidir. Terzi Baba’nın bu derece takvası, bir salihattır. Ancak biz bunu prensip olarak benimsediğimiz halde ne derece günlük hayatta istimal edebiliriz?

Bediüzzaman’ın kendisi de, salihat timsali olup; “Sünuhat” isimli eserinde: “Kur’ân salihatı mutlak, mübhem bırakıyor. Çünkü ahlâk ve faziletler, hüsün [güzellikler] ve hayır, çoğu nisbîdirler; neviden nev’e geçtikçe değişir, sınıftan sınıfa nazil oldukça ayrılır, mahalden mahalle tebdil-i mekân ettikçe başkalaşır. Cihet muhtelif olsa, muhtelif olur. Fertten cemaate, şahıstan millete çıktıkça mahiyeti değişir.” diyor. Yine Üstad, ihlaslı bir dirhem amelin ihlassız batmanlarla amellere müreccah olduğunu ifade eder.

Cesaret, sehavet [cömertlik], erkekte gayrete, hamiyete ve muavenete sebeptir; kadında nüşuzeye [aksiliğe], vekahete [arsızlığa ve utanmazlığa], zevç hakkına tecavüze sebep olabilir.

Mesela; zayıfın kavîye karşı izzet-i nefsi, kavîde tekebbür olur. Kavînin zayıfa karşı tevazuu, zayıfta tezellül olur. Yine bir ulü’l-emrin makamındaki ciddiyeti vakar, mahviyeti zillettir; hanesinde ciddiyeti kibir, mahviyeti tevazu olur.

Amel-i salihlerin de, yerine ve zamanına göre değiştiğini bilmek lazım. Mesela yazın hararetlenmiş insana soğuk su vermek amel-i salih iken, kışın bir fakire bir kasa odun vermek amel-i salih olur.

İşte akıllı, iz’anlı ve iyi niyetli insanlar bunları yerli yerinde yaparlarsa nûrun âlâ nur olur. Üstad’ın işaretiyle, bir dirhemken batman olur. Bir şeye, buyurulduğu gibi uymaya Merkez Efendi’nin: “Her şey merkezindedir, müdahale etme” anlamındaki sözünü de misal gösterebiliriz. Mesela; vücudumuzdaki organların yerlerinin değişmesi düşünülebilir mi?

İşte Kur’ân-ı Kerim bu gibi sebeplerden dolayı bu meseleleri mutlak, yani şartlara göre yoruma müsait bırakmış. Hatta ibadet bile olsa riya karışırsa zehir olur. Çünkü Kur’ân-ı Kerim; bütün kâffe-i ahvale şamil bir hitab-ı ezelîdir. “Salihattaki ıtlakı [sınırlamayıp serbest bırakması] beliğane bir îcâz-ı mutneptir; [az söz söyleyip çok mana anlatmak], beyanda sükutu geniş bir sözdür. (Sünühat, s. 335)

Allah(cc) bizleri, bu manaların doğru tayinlerine muvaffak eyleyip, sırat-ı müstakimden ayırmasın. Amin.

Okunma Sayısı: 2232
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Yeni Asya Gazetesi'ne aittir. Hiçbir haber veya yazının tamamı, kaynak gösterilse dahi özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan haber veya yazının bir bölümü, alıntılanan haber veya yazıya aktif link verilerek kullanılabilir.

Yorumlar

(*)

(*)

(*)

Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve tamamı büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. İstendiğinde yasal kurumlara verilebilmesi için IP adresiniz kaydedilmektedir.
    (*)

    Namaz Vakitleri

    • İmsak

    • Güneş

    • Öğle

    • İkindi

    • Akşam

    • Yatsı