Lao-Tse’in Sözü

Tasavvufta “kıllet-i taam, kıllet-i kelam, kıllet-i nevm” formülüyle ifade edilen az yemek, az konuşmak, az uyumak, dünya lezaizinden az istifade etmek… Buna karşılık kemalata ulaşmak için çok zikretmek, çok tefekkür etmek, çok tesbih ve tehlil etmek ve sair manevî kurallara uymakta azamî gayret etmek önemli adaptandır. 

Bu adapla tasavvuf ehli içe yönelmişler, ruh terbiyesinde yükselmişlerdir. Çok konuşanın çok bildiği söylenemez. Az konuşanın da bilmediğini söylemek doğru değildir. Bilakis çok bilen az konuşur, az bilen çok konuşur. Bu söz aynı zamanda ünlü Çin düşünürü Lao-Tse’in sözü olarak da bilinir.  

Bir meselede bilenin konuşmaması halinde ortalık bilmeyenlere kalır. Bilmeyenler bilenler kadar nezaket sahibi olmazlar. Bilir bilmez konuşurlar. Hakikati ifade etmezler. Çoğu zaman da saptırırlar. 

Halk arasında “ağzı olan konuşuyor” sözü, bilir bilmez herkesin konuştuğunu ifade etmek için söylenir. Bilen söylemez sözü, bilenin daha ağır başlı ve az sözlü olmasından kinayedir. Söyleyen bilmez sözü de çok konuşanın çok şey bilmediği manasından kinayedir. 

Tatlı Söz 

Dil kemiksiz yaratıldığı için kemiği yoktur. Fakat bu söz bir deyimdir. “Dilin kemiği yok” sözü, dilin her şeyi söylemeye uygun şekilde yaratıldığını, yönetiminin insanın kendi elinde olduğunu bildiren bir deyimdir. Susmak ve konuşmakla ilgili çok sayıda atasözü ve özlü sözlerimiz vardır. 

Büyük lokma ye büyük söz söyleme! Az söyle, uz söyle! Dil kılıçtan keskindir! Dilin cirmi küçük, cürmü büyüktür! Dilin kemiği yok, ama kemiği kırar! Güzel söz, en etkili bir sinir ilâcıdır! Haksızlık karşısında susan dilsiz şeytandır! 

Tatlı söz yılanı deliğinden çıkarır! İnsanın söylemezinden, suyun şarlamazından kork! Konuşma sanatını bilen adam, düşündüklerinin hepsini söylemez; fakat söylediklerinin hepsini düşünür! 

Güzel Söz Sadakadır 

Sözü söz ve mana ustalarına bırakalım: 

Hazret-i Süleyman (as): Söz gümüş ise sükût altındır! Hazret-i Muhammed (sav): Güzel söz, sadakadır! Hazret-i Ali (ra): Senden soruluncaya kadar susmak, susturuluncaya kadar söylemekten hayırlıdır! Para ile köle satın alamadığına üzülme; insanları tatlı dille de kendine esir edebilirsin!

Bediuzzaman Said Nursi: Her söylediğin doğru olmalı; fakat her doğruyu söylemek doğru değil.  

Mehmet Akif Ersoy: Budur cihanda benim en beğendim meslek, sözüm odun gibi olsun, hakikat olsun tek!

Ziya Paşa: Âyînesi iştir kişinin lâfa bakılmaz; Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde.  

Kaşgarlı Mahmut: “Dil ile düğümlenen, diş ile çözülmez.” 

İlk dönem Roma İmparatoru Claudius: “Her bildiğini söyleme, her söylediğini bil.” 

Antik Yunan Filozofu Diyojen: “Neden iki kulağımıza karşılık bir dilimiz var? Çok dinleyelim, az konuşalım diye.” Eflatun: “Konuşma, insanın aklını kullanma sanatıdır.”  

Konfiçyus: “Susmak, insanı ele vermeyen sadık bir arkadaştır.”