Büyük Savaşın başlangıcı
Birçok sebebin birleşmesi sonucu hiç umulmadık yerde ve şekilde patlak veren Birinci Dünya Harbinin resmî başlangıcı 28 Temmuz 1914 tarihi kabul ediliyor.
Bu savaş için “bardağı taşıran son damla”, tam tamına 28.6.1914’te Avusturya-Macaristan prensinin Saraybosna’da bir Sırp milliyetçi tarafından öldürülmesi hadisesidir.
Savaşın büyümesinin şüphesiz farklı sebep ve gerekçeleri var; ancak, zehirli ırkçılık illeti, kan akıtmada, canları yakmada en itici, en tahrikkâr rolü oynamıştır: Avusturya, Macaristan ve Almanya, “üstün Germen ırkı” cephesinde yer alırken, Sırbistan Krallığı, Rusya, İngiltere, Fransa ise, Alman karşıtlığı sebebiyle “Slav ırkı”nı savunan tarafa destek vermeyi tercih ettiler.
Savaş, önce Avrupa devletleri arasında yaşandı ve adım adım kıt’anın hemen her tarafına yayıldı. Bilâhare ve özellikle gizli bir plânın neticesi olarak Osmanlı Devleti’nin de savaşa bulaştırılmasıyla, Avrupa Savaşı “Dünya Savaşı”na dönüştürülmüş oldu.
Avrupa’daki rakiplerine karşı kendi aslî gücüyle savaşan İngiltere, Osmanlı’ya karşı ise Afrika’dan Hindistan’a, Avustralya’dan Yeni Zelanda’ya kadar dünyanın her tarafındaki sömürge ve kolonilerinden asker toplayarak muhtelif cephelere sevk etti.
Başlangıçta, Osmanlı Devleti’nin harbe girmesi söz konusu değildi. Esasen, savaşa girmesini gerektirecek zahirde herhangi bir sebep de görünmüyordu. Ne var ki, Osmanlı, adeta meçhul bir el tarafından, adeta bir emrivaki/defakto tarzında savaşın tam da ortasına çekilmiş oldu.
İbret yüklü Alemdar Vakası
Tarih, 1808’in 28 Temmuz’u. Saltanat merkezi olan İstanbul’da yaşanan kanlı feci boğuşmalar, zincirleme bir tarzda günlerce, haftalarca, hatta aylarca devam edip gitti.
Başta Sultan III. Selim ile onu çokça seven Silistre Valisi ve Tuna Seraskeri Alemdar Mustafa Paşanın hayatına mal olan bu kanlı boğuşmalar esnasında, ayrıca 300’den fazla Yeniçeri askeri vefat etti. İşte, 28 Temmuz’da başlayıp uzun müddet devam eden o dehşet verici hâdiseler zincirinin bazı halkaları:
Silistre Valisi ve Tuna Seraskeri Alemdar Mustafa Paşa, Kabakçı isyanı neticesi tahttan indirilen Sultan III. Selim’i yeniden saltanat makamına çıkartmak maksadıyla, 15.000 kadar askerî bir kuvvetle İstanbul’a girdi.
Sadrazamlık mührünü ele geçiren Alemdar, bunu götürüp teslim etmek istediği III. Selim’in ne yazık ki ölüsüyle karşılaştı. (Anlaşılan o ki, Yeniçeri içine sızan fesat şebekeleri, III. Selim’in katledilmesine IV. Mustafa’yı da razı etmişler.)
Alemdar, bu esnada öldürülmek üzere olan II. Mahmud’u kurtardı. Onu tahta çıkardı. İsyancıların tahta oturttuğu IV. Mustafa’yı da getirip has odaya kapattı, hapsetti. Bu üstün başarıya imza atan Alemdar, II. Mahmud tarafından mükâfat olarak sadrazamlık makamına getirildi.
Ne var ki, İstanbul’un genel siyasetini bilmeyen Alemdar, hiç ummadığı bir şekilde Yeniçerilerin baskınına uğradı. 15 Kasım akşamı gerçekleştirilen baskın esnasında, güvendiği taraftarlarından yardım göremeyince, bulunduğu yerdeki cephaneliğin barut fıçılarını ateşledi. Bu çılgınca hareketin sonucu olarak, kendisiyle birlikte konağın çatısından içeri girmek isteyen 300 kadar Yeniçeri askerinin de ölümüne sebep oldu.
Enkaz altından çıkartılan Alemdar’ın cesedi Yeniçeri Ocağına sızan müfsit komitacılar tarafından Sultanahmet’te bir ağaca asılarak teşhir edildi.
3 gün sonra cesedi Yedikule’deki bir kuyuya atılan Alemdar’ın kemikleri, yıllar sonra Yeniçeri Ocağının kapatılmasıyla (1826) ancak oradan çıkartıldı. Bugünkü mezar yeri Gülhane Parkı kapısı karşısındaki bir caminin haziresi.