Fani olan her şeyin belli bir müddet yaşama süresi vardır. Cenab-ı Hak Kur’ân-ı Kerîm’de âyetlerle de ölüme karşı insanı sık sık ikaz etmiştir. Ölümün yeryüzündeki bütün canlılar için geçerli olduğunu, “Her canlı ölümü tadacaktır.” ifadeleriyle Kur’ân-ı Kerîm’in farklı sûrelerinde tekrarlamıştır. 

Ölüm, Yüce Yaratıcı’nın kanunudur ve onu değiştirmeye O’nun dışında hiç kimsenin gücü yetmez.

Allah Resulü de (asm) ölüm hakkında ümmetini her fırsatta uyarmıştır. Bir gün, bir grup Mescid-i Nebevî’de gülüşerek sohbet etmektedir. Onları o hâlde gören Allah Resûlü (asm): “Eğer lezzetleri tahrip eden, acılaştıran ölümü çok hatırlasaydınız, sizi bu durumdan alıkoyardı. Dikkat edin! Üzerinden hiçbir gün geçmez ki, toprak şöyle seslenir: ‘Ben gurbet eviyim, yalnızlıklar eviyim, ben kurtlar eviyim.’” şeklinde onları ikaz etmiştir. Demek ki, kabirler ve toprak da ölümün habercileri, ama onlarla aynı zaman boyutunda olmadığımız için biz onların seslenişlerini duyamıyoruz. Hatta ölülerin de bizimle konuştuğu, ama bizim duyamadığımıza dair hadis-i şerifler de vardır. Bir tanesi şöyle: “Ey cesedimi taşıyanlar, ey kardeşlerim! Dünya beni aldattığı gibi sizi de aldatmasın. Zaman benimle oynadığı gibi sizinle de oynamasın. Çünkü aile fertleri ve yakınlarımdan hiçbirisi günahımı üstlenmediler. Herşeyim, mirasçılarıma kaldı. Kahhar olan Allah, Kıyamette beni hesaba çekecektir. Siz ise beni kabre götürüyorsunuz. Beni orada bırakıp veda edeceksiniz!” 1

Hepimizin rahatlıkla görebildiği haberciler de vardır. Bunlar, saçlara düşen aklar, cildin buruşup sarkması, yüzdeki çizgiler, hastalıklar, ağrılar, belin bükülmesi, dişlerin dökülmesi, gözlerin az görmesi, kulakların ağır işitmesi, gittikçe güçten kuvvetten düşmek gibi hâllerdir. Bunlar ölümün Azrail’in elçileri, ölümün habercileridirler. Azrail (as) bizzat gelince şöyle seslenir: ‘Ey Allah’ın kulu, daha ne kadar sana haber verilecek, ne kadar elçi gönderilecek? İşte ben, ölümün kendisinden sonra habercisi bulunmayan son elçisiyim. Haydi artık Rabbinin dâvetine icâbet et.’” 2

Ecel gelip Rabbimizin dâvetine icabet etmeden önce, ölümün habercilerine kulak vermeliyiz ki, son elçi ve haberci olan Azrail’e (as) hazırlıksız yakalanmayalım.

Üstad da saçlarına düşen beyaz habercileri görünce kendi kendine şu muhasebeyi yapıyor: “Aynada saçıma baktıkça beyaz kıllar bana diyorlar: ‘Dikkat et!’ İşte o beyaz kılların ihtarıyla vaziyet tavazzuh etti [aydınlandı]. Baktım ki çok güvendiğim ve ezvakına [zevklerine] meftun olduğum gençlik elvedâ diyor. Ve muhabbetiyle pek çok alâkadar olduğum hayat-ı dünye- viye sönmeye başlıyor. Ve pek çok alâkadar ve âdeta âşık olduğum dünya bana uğurlar olsun demeyip misafirhaneden gideceğimi ihtar ediyor. Kendisi de Allah’a ısmarladık demeyip o da gitmeye hazırlanıyor. Kur’ân-ı Mu’cizü’l-Beyan, ‘Küllü nefsin zaikatü’l-mevt [Her nefis ölümü tadıcıdır]’ âyetinin külliyetinde, ‘Nev’î insanî bir nefistir. Dirilmek üzere ölecek. Dünya dahi bir nefistir, bakî bir sûrete girmek için o da ölecek’ mânâsı âyetin işaretinden kalbe açılıyordu.

İşte bu halette vaziyetime baktım ki, medarı ezvak olan gençlik gidiyor, menşe-i ahzan [üzüntüler kaynağı] olan ihtiyarlık yerine geliyor. Ve gâyet parlak ve nurânî hayat gidiyor, zahirî karanlık, dehşetli ölüm yerine gelmeye hazırlanıyor. Ve çok sevimli ve daimî zannedilen ve gafillerin maşûkası olan dünya pek sür’atle zevale koşuyor gördüm.” 3

Dipnotlar:

1) Suyûti s.175. 2) Şerhu’s-Sudûr, s. 11. 3) Lem’alar, Yeni Asya Neşriyat, İstanbul, 2019, s. 228.